O próchnicy było wiadomo jeszcze 3000 lat przed naszą erą, a ona nadal prześladuje zarówno dzieci jak i dorosłych.
Czym jest próchnica?
Próchnica - choroba zakaźna, powodująca niszczenie twardych tkanek zęba (szkliwa i zębiny). Chorobę wywołują bakterie zgromadzone na powierzchni zębów. Bakterie odżywiają się glukozą dostarczaną wraz z pożywieniem i produkują kwasy, które uszkadzają szkliwo.
- Dieta. Dla zdrowia zębów szczególnie ważny jest fluor, który wzmacnia szkliwo i zmniejsza ryzyko próchnicy. Oprócz tego, dla zębów ważna jest zachowana równowaga białek, witamin i różnych minerałów w pożywieniu. Węglowodany, szczególnie "proste" (cukry) są pożywką dla bakterii wywołujących próchnicę. Rozwój i dojrzewanie zębów w takich warunkach w dzieciństwie powoduje osłabienie szkliwa i wzrost podatności na próchnicę.
- Odporność jamy ustnej. Bakterie łatwiej i szybciej namnażają się przy obniżonej odporności. Do osłabienia odporności miejscowej mogą prowadzić choroby układu oddechowego.
- Szczotkowanie zębów. Niestety dużo ludzi szczotkuje zęby nieprawidłowo lub byle jak. Zaleganie płytki w trudno dostępnych miejscach (bruzdy, pomiędzy zębami) powoduje rozwój próchnicy. Sprawdzić czy dobrze szczotkujesz zęby można tu.
- Zaburzenia metaboliczne mogą powodować utratę minerałów przez szkliwo i tym samym osłabienie zębów.
- Genetyka wpływa na skład chemiczny i strukturę tkanek zębowych.
Większość z nas zauważa próchnicę na stadium średnim lub zaawansowanym, czyli czarną plamę lub ubytek w zębie, który rzuca się w oczy. Próchnicę powierzchowną ciężko zauważyć samemu - szara, biała lub brunatna plamka na powierzchni zęba. Można ją rozpoznać podczas dokładnego badania w dobrym oświetleniu przy pomocy lusterka stomatologicznego i fachowego oka dentysty. Należy zwrócić uwagę na dolegliwości bólowe ze strony zęba podczas spożycia kwaśnych, zimnych, rzadziej słodkich lub ostrych pokarmów. Płukanie jamy ustnej lub szczotkowanie zębów likwiduje ból, ponieważ usuwa bodziec z ubytku w zębie. Próchnica sama z siebie nie powoduje ból zęba. Częste zaleganie jedzenia na powierzchni zębów lub pomiędzy zębami może wywołać próchnicę lub sygnalizować, że ubytek próchnicowy jest już obecny. Wszystkie te objawy są powodem by nie odkładać wizytę u dentysty.
Jakie zagrożenie?
Rozwój próchnicy. Obrazowo
Gdy bakterie "przyczepiają się" do szkliwa, tkanka nie może naprawić sama siebie. Powstanie ubytku w szkliwie, a potem i w zębinie - to kwestia czasu. Wcześniej czy później infekcja rozprzestrzeni się do nerwu i zacznie się zapalenie miazgi z ostrym bólem. Leczenie będzie bardziej skomplikowane i kosztowne. Wzrasta również ryzyko zostać z "martwym" zębem, który posłuży znacznie krócej niż "żywy".
Leczenie próchnicy jest dobrze opanowane i prawie bezbolesne. Im wcześniej rozpoczęte, tym łatwiejsze i tańsze. Początkowe stadium (obecna tylko plamka) wymaga oczyszczenia oraz naprawy i wzmocnienia preparatem remineralizującym. Gdy powstaje ubytek, należy usunąć zakażone tkanki, zdezynfekować oraz odbudować ząb materiałem by wyglądał i funkcjonował jak naturalny. W przypadku gdy ząb jest mocno zniszczony i brakuje tkanek by przymocować materiał, wymagane jest leczenie protetyczne, czyli wykonanie korony.
