Młode mamy zawsze z niecierpliwością oczekują na pierwszy uśmiech swojego maluszka, potem na pojawienie się pierwszego ząbka. Ilość zębów u dziecka stopniowo zwiększa się, a dorośli nie przestają się cieszyć, jakie to one białe i proste, i nie zawsze zwracają uwagę na zgryz.
Zwykle maluszek pierwszy raz spotyka się z dentystą w wieku jednego roku, wtedy zgryz jeszcze się kształtuje. W wieku 2,5 lat, gdy wyrzynają się ostatnie zęby trzonowe, można już ocenić przyszły stały zgryz. Ale nie wszyscy rodzice wiedzą, jakie czynniki mogą wpłynąć na proces kształtowania się zgryzu we wczesnym dzieciństwie i nawet w życiu płodowym.
O wadach wymowy i problemach z żołądkiem
Zgryz - to stosunek łuków zębowych szczęki i żuchwy. Cechy prawidłowego zgryzu: zęby górne przednie pokrywają zęby dolne na 1/3. Zęby górne kontaktują z zębami dolnymi, linia środkowa twarzy jest zgodna z linią pomiędzy siekaczami centralnymi. Jako normę przyjmuje się zgryz prosty, gdy siekacze górne i dolne stykają się tet-a-tet. Te cechy są łatwe do oceny przez każdą osobę,kk inne ocenia lekarz podczas badania.
Skąd się bierze nieprawidłowy zgryz i dlaczego warto by był on prawidłowy a nie inaczej?
Będziecie zdziwieni, że normalny zgryz - to nie tylko piękny uśmiech, ale, przede wszystkim, jakościowe przeżuwanie jedzenia. Jeżeli szczęki mają nieprawidłowe położenie, cały pokarm trafiający do jamy ustnej może być niedostatecznie rozdrobniony, czego skutkiem są problemy z żołądkiem i całym przewodem pokarmowym. Potrzebne składniki odżywcze i mikroelementy źle są przyswajane, co jest bardzo ważne dla dzieci, ponieważ często prowadzi do kłopotów zdrowotnych i negatywnie wpływa na rozwój układu nerwowego. Oprócz tego zgryz jest bezpośrednio związany z rozwojem mowy. Prawidłowe położenie szczęk i zębów pomaga dziecku szybciej zacząć wymawiać dźwięki, a potem i mówić. W przeciwnym wypadku u dziecka mogą się pojawić różne wady wymowy. Zdarza się, że dziecko z nieprawidłowym zgryzem próbuje wymówić słowa, źle mu to wychodzi, jego nie rozumieją, i wtedy rozwój mowy bardzo przedłuża się.
Ważnym czynnikiem rozwoju uzębienia u dziecka w okresie płodowym jest oczywiście prawidłowe i wartościowe odżywianie się matki, dostarczenie niezbędnych składników odżywczych, spokój i zdrowy tryb życia, nieważne jak banalnie to brzmi.
Prawidłowe żucie!
Dziecko rodzi się z niedorozwiniętą żuchwą w położeniu dotylnym. Następnie zgryz kształtuje się dosłownie “z mlekiem matki”. Jeśli dziecko jest karmione naturalnie i prawidłowo chwyta pierś, żuchwa wysuwa się do przodu, maluszek dokłada starań by otrzymać mleko. Gdy obciążenie szczęk jest dostateczne, po kilku miesiącach zgryz, przy braku wad wrodzonych, kształtuje się prawidłowy.
W grupie ryzyka są dzieci karmione sztucznie z butelki, dlatego bardzo ważne jest prawidłowe karmienie maluszka. Otwór w smoczku nie może być duży, ważne by pokarm kapał z butelki, a nie wyciekał. W tym przypadku dziecku wykonuje aktywne ruchy ssania, które wpływają na rozwój żuchwy. Oprócz tego butelkę należy trzymać poziomo w naturalnym położeniu, nie może uciskać żuchwy.
Stopniowo dziecko próbuje nowe pokarmy, na początku płynne, potem uczy się przeżuwać. Potrzebuje twarde jedzenie, które rozwija mięśnie żujące, wzmaga dopływ do nich krwi i składników odżywczych. Normalne obciążenie na mięśnie szczęk okazują surowe warzywa i owoce, mięso, twarde sucharki itd.
Źle rozwinięte mięśnie żujące - to, z reguły, niedorozwinięte szczęki. Często dochodzi do zwężenia żuchwy i w konsekwencji niedoboru miejsca dla zębów stałych w łuku, co prowadzi do stłoczeń - zęby są zrotowane i zachodzą jeden na drugi.
Obowiązkowo trzeba zwrócić uwagę jak maluszek śpi. Jeżeli odchyla głowę do tyłu podczas snu, podkłada pod policzek piąstkę lub często śpi z otwartymi ustami (wskutek chorób laryngologicznych), to wszystko również negatywnie wpływa na rozwój szczęk.
Królewskie dziedzictwo.
Czynniki sprzyjające rozwoju nieprawidłowego zgryzu:
- złe nawyki (ssanie palca, policzka, zagryzanie wargi)
- długie stosowanie smoczków
- wczesna utrata zębów mlecznych, jak również ich nieterminowe wyrzynanie się
- choroby dziecięce, wpływające na rozwój kości (np. krzywica)
- wczesne usunięcie zębów mlecznych z powodu próchnicy
Nieprawidłowy zgryz może być dziedziczny (30-35% przypadków). Jaskrawym przykładem jest królewska dynastia Habsburgów, którym jednak nadmiernie rozwinięta żuchwa i dominujący prognatyzm nie przeszkadzali rządzić i odnosić sukces, chociaż to raczej zasługa ich szlacheckiego rodu.
Dużo rodziców myśli, że zęby mleczne trzeba tylko przeczekać, ale to nie prawda. O mleczne zęby należy dbać, obowiązkowo szczotkować i kontrolować u dentysty. Zwykle w wieku 6 lat podczas wymiany uzębienia zgryz można korygować. Wtedy koście są w stadium wzrostu. Położenie szczęk jest łatwiej poprawić, a kierunek wzrostu zębów zmienić, tym samym uratować dziecko od poważnych problemów w przyszłości. Lekarze-ortodonci po szczegółowym badaniu i ocenie małego pacjenta podejmują indywidualne leczenie nowoczesnymi i bezbolesnymi metodami.
